ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΤΡΙΠΟΤΑΜΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ
Τριπόταμος,
το ποτάμι της Βέροιας
Είναι ένα μικρό ποτάμι που διασχίζει τη Βέροια. Σχηματίζεται από τρία ρέματα (Μαυρονερίου, Τουρμάνης, Ασπρονερίου) που ενώνονται σε ένα, 500 μέτρα ΒΑ του ομώνυμου χωριού. Σ’ αυτή τη φυσική πραγματικότητα οφείλει το όνομα με το οποίο το συναντούμε σε όλους τους χάρτες και τα βιβλία από το 1930 και μετά.
Το μήκος του ποταμού, από τις πηγές (Ασπρονέρι, Μαυρονέρι) μέχρι τις εκβολές στην περιφερειακή τάφρο «66» είναι περίπου 25 χλμ..
Η ποσότητα του νερού που ρέει στην κοίτη του είναι μικρή ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό συμβαίνει γιατί από τις πηγές που τροφοδοτούν τον ποταμό υδρεύονται η Βέροια και η Αλεξάνδρεια, ενώ με τα νερά του ποτίζονται τα χωράφια των αγροκτημάτων του Τριπόταμου, της Ραχιάς και των Ασωμάτων.
Σε περιόδους όμως έντονης βροχόπτωσης η στάθμη των νερών ανεβαίνει επικίνδυνα στις όχθες του με αποτέλεσμα πολλές φορές να έχουμε καταστροφικές πλημμύρες, με πιο γνωστές αυτές του 1935 και 1978.
Η μέση ταχύτητα των νερών του είναι μεγάλη και αυτό οφείλεται στην μεγάλη υψομετρική διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στις πηγές και τις εκβολές του (390μ. και 20μ. αντίστοιχα).
Οι χρήσεις του νερού του ποταμού
Η φύση προίκισε τη Βέροια με άφθονα νερά. Ο Τριπόταμος που περνάει ανάμεσά της, με τη δράση του μέσα στους αιώνες διαμόρφωσε το τοπίο μέσα και γύρω από την πόλη. Η παρουσία του ποταμού στην ιστορία της πόλης είναι σημαντική, γιατί της εξασφάλισε και της εξασφαλίζει την ύδρευση, την άρδευση, την ενέργεια από τις υδατοπτώσεις.
Η ύδρευση της πόλης σήμερα και σε βάθος αιώνων είναι εξασφαλισμένη με νερά άριστης ποιότητας. Η ύδρευση γινόταν πάντα και γίνεται από τις πηγές του Τριπόταμου , Μαυρονερίου και Ασπρονερίου.
Η άρδευση πιστεύεται ότι γινόταν πάντα από τα παλιά χρόνια και ήταν πολύ εντατική. Τα νερά του ποταμού δεν έφταναν στις εκβολές του, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, επειδή δεσμεύονταν για τις αρδεύσεις των χωραφιών.
Η ενέργεια που απελευθερώνεται από τις υδατοπτώσεις χρησιμοποιήθηκε στη λειτουργία μύλων (νερόμυλοι δημητριακών, λαδόμυλοι), βυρσοδεψείων, υδροτριβείων (Μπατάνια), Κλωστοϋφαντουργικών μονάδων και τελευταία υδροηλεκτρικών μονάδων. Ο Τριπόταμος είχε όλες τις προϋποθέσεις, ικανοποιητική ροή νερών και μεγάλη υψομετρική διαφορά στα τμήματα της κοίτης του, για την εγκατάσταση βιοτεχνικών μονάδων.
Η πρώτη γραπτή πηγή η οποία βεβαιώνει συστηματική ενεργειακή εκμετάλλευση της ορμής του Τριπόταμου από τους κατοίκους της Βέροιας είναι μια επιγραφή-διάταγμα του ρωμαίου ανθύπατου Λούκιου Μέμμιου Ρούφου, χρονολογούμενη στο πρώτο μισό του 2ου αι. μ.Χ. στο οποίο κάνει λόγο για την κακή διαχείριση των εσόδων από την εκμετάλλευση “ὑδρομηχανῶν” (μηχανών που λειτουργούσαν με την ορμή του νερού), που θα μπορούσαν να διατεθούν για τη λειτουργία του "Γυμνασίου" (γυμναστηρίου) της πόλης.
Μέχρι το 1970 σε δύο κυρίως άξονες: στην κοίτη του Τριπόταμου και στην κατεύθυνση των τοποθεσιών «Παπάκια-Κυψέλη» (ύστερα από εκτροπή ικανών ποσοτήτων νερού) λειτουργούσαν υδροκίνητες βιοτεχνικές και βιομηχανικές μονάδες .
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βέροια ηλεκτροδοτείται από το 1924, χρονολογία κατά την οποία οικοδομήθηκε στη δυτική όχθη του Τριπόταμου το μικρό Υ/Η εργοστάσιο «ΒΕΡΜΙΟ» από τον Δημήτριο Σωσίδη μαζί με τεχνητή λίμνη. Στο τέλος της δεκαετίας του 1950 αγοράστηκε από τη ΔΕΗ, η οποία το εκσυγχρόνισε και το λειτουργεί μέχρι και σήμερα.
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΒΕΡΟΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ ΤΗΣ Κάνετε 'κλικ" στην κάτω δεξιά γωνία για ενεργοποίηση της αφήγησης
